Żywienie ograniczone w czasie - co to jest?

Lek. Marta Lubarska, Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytecki Szpital Kliniczny, ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań

Pojęcie „diety” odnosi się nie tylko do rodzaju spożywanych pokarmów, ale też od pory ich przyjmowania. Time restricted eating (pol. żywienie ograniczone w czasie) czyli jedzenie przez krótki okres w ciągu doby, tzw. okna żywieniowe. jest sposobem odżywiania polegającym na jedzeniu pokarmów przez określoną liczbę godzin na przemian z okresami bez posiłków. Istnieją różne typy tego postu, takie jak metoda 16/8 (16 godzin postu, po których następuje 8-godzinne okno żywieniowe) lub post co drugi dzień. Badania sugerują, że stosowanie postu może pozytywnie wpływać na kontrolę masy ciała, zdrowie układu krążenia i zmniejszać stres oksydacyjny.

Zespołem metabolicznym określa się grupę zaburzeń, które często ze sobą współwystępują: otyłość, insulinooporność, zaburzenia gospodarki lipidowej oraz nadciśnienie. Jego występowanie znacząco zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2 i chorób układu krążenia.

Możliwym powiązaniem między okresami jedzenia i braku pokarmu, a zdrowiem zainteresowali się badacze z Wake Forest University School of Medicine z Winston Salem ze Stanów Zjednoczonych. Zrobili przegląd prac naukowych od 2010 do 2021 roku i wybrali 66 z nich, spełniających odpowiednie kryteria.

• Post może poprawić wrażliwość na insulinę, przyczyniać się do utraty wagi i redukcji tkanki tłuszczowej. Ponadto może pozytywnie wpływać na profil lipidowy, w tym obniżając trójglicerydy i podwyższając cholesterol HDL.
• Post stymuluje procesy, podczas których dochodzi do eliminacji uszkodzonych białek i organelli komórkowych, a dowody eksperymentalne sugerują, że przyczynia się to do wydłużenia życia.
• Zmniejszenie spożycia energii (osiągane poprzez okresowy post) prowadzi do długotrwałego zmniejszenia produkcji insuliny. Eksperyment wykonany przez Halberg i wsp. wykazał, że przerywany post zwiększa tempo wychwytu glukozy zależnego od insuliny. W efekcie szybciej dochodzi do obniżenia stężeń cukru we krwi.
• Istnieją jednak zagrożenia związane z postem. Są to między innymi hipoglikemia, ryzyko upadków u osób w podeszłym wieku, zanik mięśni. Nie zaleca się postu w wybranych grupach osób: zaburzenia hormonalne, kobiety w ciąży i karmiące piersią, małe dzieci, osoby w podeszłym wieku.

Podsumowując, post przerywany ma szeroki zakres korzyści, od zmniejszenia ryzyka otyłości, cukrzycy typu 2 i nadciśnienia, do zmniejszenia ryzyka sercowo-naczyniowego. Nie jest on jednak przeznaczony dla każdego, więc zanim podejmiemy decyzję o takim stylu żywienia, warto skonsultować się z lekarzem mającym doświadczenie w tym temacie.

Więcej informacji w artykule:

Vasim, I.; Majeed, C.N.; DeBoer, M.D. Intermittent Fasting and Metabolic Health. Nutrients 2022