Mięśnie szkieletowe pełnią funkcję nie tylko narządu ruchu, ale także głównego regulatora metabolizmu. Stanowią one największe magazyny aminokwasów w organizmie, które są nieustannie wykorzystywane do syntezy białek, produkcji hormonów i enzymów oraz regeneracji tkanek. Co szczególnie istotne, mięśnie działają jak metaboliczna gąbka – podczas aktywności fizycznej intensywnie pobierają glukozę i kwasy tłuszczowe z krwiobiegu, pomagając utrzymać prawidłową homeostazę energetyczną organizmu.
Kluczową rolę w metabolizmie energetycznym odgrywa glikogen mięśniowy. Ta zmagazynowana forma glukozy stanowi podstawowe paliwo dla pracujących mięśni, decydując o naszej wytrzymałości i zdolności do wykonywania intensywnych ćwiczeń. Co ciekawe, pojemność magazynowa mięśni dla glikogenu jest praktycznie nieograniczona – im więcej mamy masy mięśniowej, tym więcej możemy zgromadzić tego cennego źródła energii.
Nawet w stanie spoczynku mięśnie wykazują imponującą aktywność metaboliczną. Stanowią one główny składnik beztłuszczowej masy ciała, która determinuje podstawową przemianę materii. Każdy kilogram mięśni spala około 13 kcal dziennie samym faktem swojego istnienia. Dodatkowo, mięśnie uczestniczą w termogenezie poposiłkowej i wysiłkowej, generując ciepło i zwiększając wydatkowanie energii nawet kilka godzin po zakończeniu aktywności fizycznej.
Niestety, współczesny siedzący tryb życia prowadzi do stopniowej utraty masy mięśniowej, co ma katastrofalne skutki metaboliczne. Zmniejszona ilość tkanki mięśniowej oznacza mniejsze zapotrzebowanie energetyczne, gorszą kontrolę poziomu glukozy we krwi i zaburzenia w metabolizmie lipidów. Te zmiany tworzą idealne podłoże dla rozwoju otyłości, insulinooporności i zespołu metabolicznego. Badania pokazują, że osoby z niską masą mięśniową mają nawet 3-krotnie większe ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
Poprzez odpowiednią aktywność fizyczną i żywienie możemy skutecznie przeciwdziałać tym negatywnym tendencjom. Regularny trening oporowy w połączeniu z dietą bogatą w białko nie tylko buduje masę mięśniową, ale także znacząco poprawia wrażliwość insulinową i profil lipidowy. Warto pamiętać, że mięśnie to nie tylko siła i wygląd – to przede wszystkim nasze wewnętrzne centrum kontroli metabolicznej, od którego zależy zdrowie całego organizmu.
Na podstawie: Deane, C. S., Cox, J., & Atherton, P. J. (2024). Critical variables regulating age-related anabolic responses to protein nutrition in skeletal muscle. Frontiers in Nutrition, 11. https://doi.org/10.3389/fnut.2024.1419229
W edycji tekstu wspomagano się narzędziami opartymi na AI z modelami językowymi Gemini, Copilot oraz DeepSeek.
Autor doniesienia: Prof. dr hab. n. med. Przemysław Guzik, Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej, Uniwersyteckie Centrum Badań Sportowo-Medycznych, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu.