Witamina D jest kluczowa dla zdrowia kości, odporności i ogólnego samopoczucia. Głównym źródłem witaminy D dla człowieka jest synteza skórna pod wpływem promieniowania UVB. Jednakże, ze względu na ograniczoną ekspozycję na słońce, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych, dieta staje się istotnym źródłem tej witaminy.
Grzyby jako źródło witaminy D
Grzyby są jednym z niewielu roślinnych źródeł witaminy D. Zawierają one ergosterol, który pod wpływem promieniowania UV przekształca się w witaminę D2 (ergokalcyferol). Badania wykazały, że ekspozycja grzybów na światło UV może znacznie zwiększyć ich zawartość witaminy D2. Na przykład, pieczarki po naświetlaniu UV mogą zawierać od 21,1 do 58,7 µg witaminy D2 na 100 g. Inne badania potwierdzają, że spożywanie grzybów naświetlanych UV może skutecznie podnosić poziom witaminy D w organizmie
Wzbogacane produkty roślinne
Produkty roślinne wzbogacane w witaminę D, takie jak mleko sojowe, mleko migdałowe, soki pomarańczowe czy płatki śniadaniowe, są cennym źródłem tej witaminy, zwłaszcza dla osób na diecie wegańskiej. Na przykład, mleko sojowe wzbogacane witaminą D może dostarczać około 2–3 µg witaminy D na 100 ml. Jednak należy pamiętać, że tak wzbogacane (inaczej fortyfikowane) produkty roślinne stają się wysokoprzetworzoną żywnością z wieloma niekorzystnymi konsekwencjami dla zdrowia. Obecność witaminy D w takich produktach może nie kompensować niekorzystnego wpływu wysokoprzetworzonego produktu np. na apetyt, tkankę tłuszczową, profil metaboliczny czy hormony.
Produkty zwierzęce bogate w witaminę D3
Produkty pochodzenia zwierzęcego są naturalnym źródłem witaminy D3 (cholekalcyferolu). Tłuste ryby, takie jak łosoś, makrela czy sardynki, zawierają od 5 do 25 µg witaminy D na 100 g. Żółtka jaj dostarczają około 1–2 µg witaminy D na sztukę, a wątróbka wołowa około 1–2 µg na 100 g
Wzbogacane produkty mleczne
W niektórych krajach produkty mleczne, takie jak mleko, jogurty czy sery, są wzbogacane w witaminę D, dostarczając około 1–3 µg na 100 g.
Na podstawie: Keegan RJ, Lu Z, Bogusz JM, Williams JE, Holick MF. Photobiology of vitamin D in mushrooms and its bioavailability in humans. Dermatoendocrinol. 2013 Jan 1;5(1):165-76. doi: 10.4161/derm.23321. PMID: 24494050; PMCID: PMC3897585.
Schmid A, Walther B. Natural vitamin D content in animal products. Adv Nutr. 2013 Jul 1;4(4):453-62. doi: 10.3945/an.113.003780. PMID: 23858093; PMCID: PMC3941824.
Benedik E. Sources of vitamin D for humans. Int J Vitam Nutr Res. 2022 Mar;92(2):118-125. doi: 10.1024/0300-9831/a000733. Epub 2021 Oct 18. PMID: 34658250.
W edycji tekstu wspomagano się narzędziami opartymi na AI z modelami językowymi Gemini, Copilot oraz DeepSeek.
Autor doniesienia: Prof. dr hab. n. med. Przemysław Guzik, Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej, Uniwersyteckie Centrum Badań Sportowo-Medycznych, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu.