Metabolity w organizmie, a rozwój choroby afektywnej dwubiegunowej

Lek. Marta Lubarska, Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytecki Szpital Kliniczny, ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań

Choroba afektywna dwubiegunowa to zaburzenie nastroju charakteryzujące się naprzemiennymi okresami manii i depresji. Osoba doświadczająca manii jest nadmiernie pobudzona, ma problemy ze snem, trudno się jej skoncentrować, wykazuje skłonność do ryzykownych zachowań. Depresja objawia się obniżonym nastrojem, zmęczeniem, brakiem chęci do życia, przeświadczeniem że nic dobrego już danej osoby nie spotka, ale też objawami somatycznymi takimi jak bóle głowy.

Nieznane są przyczyny tej choroby, jednak badania rodzinne wykazały dziedziczną tendencję występowania, szczególnie u bliźniąt wahającą się od 70% do 90%. U ogólnej populacji ryzyko wystąpienia choroby wynosi 2%. Wyniki różnych badań wskazują na istotną rolę krążących w organizmie produktów przemiany materii na przyczynę choroby afektywnej dwubiegunowej i innych zaburzeń psychiatrycznych.

David Stacey i wsp. z University of South Australia zebrali wyniki badań metabolitów z osocza od 14 296 Europejczyków i w razie wystąpienia choroby afektywnej dwubiegunowej analizowali dane z Psychiatric Genomics Consortium.

• Wstępnie zidentyfikowano 33 substancje powiązane z tą chorobą, z których większość stanowiły kwasy tłuszczowe i lipidy, szczególnie kwas arachidonowy należący do grupy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
• Kwas arachidonowy odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego. Jest niezbędny zarówno neuronom ośrodkowego układu nerwowego, jak i komórkom glejowym.
• Geny FADS1/2/3 mogą być związane z metabolizmem kwasu arachidonowego i zaangażowane w rozwój choroby afektywnej dwubiegunowej.
• Niższe poziomy między innymi kwasu arachidonowego we krwi i produktów jego przemiany były związane z częstszym ujawnieniem się choroby.
• Uzyskane wyniki sugerują wpływ gospodarki wielonienasyconych kwasów tłuszczowych na aktywację określonych genów związanych z chorobą afektywną dwubiegunową.

Podsumowując, powyższe badanie jest istotne dla poznania przyczyny choroby afektywnej dwubiegunowej. Dzięki identyfikacji potencjalnych substancji mogących powodować tę chorobę, możliwe jest lepsze zrozumienie jej powstawania i stworzenia metod jej zapobiegania. Konieczne są dalsze badania w celu zbadania mechanizmów metabolizmu kwasu arachidonowego i rozważenia jego suplementacji jako strategii zapobiegawczej, szczególnie w przypadku dzieci z ograniczonymi naturalnymi źródłami kwasu arachidonowego w diecie.

Więcej informacji znajduje się w artykule:

Stacey D. et. al. A metabolome-wide Mendelian randomization study identifies dysregulated arachidonic acid synthesis as a potential causal risk factor for bipolar disorder. Biological psychiatry. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38401803/