Wprowadzenie
Mikrobiota to niewidzialny ekosystem mikroorganizmów, który zamieszkuje nasze ciało – od skóry przez jamę ustną po jelita. Choć te drobnoustroje są mikroskopijne, ich wpływ na nasze zdrowie jest ogromny. Najbardziej znana jest mikrobiota jelitowa, ale podobne społeczności bakterii, grzybów i wirusów żyją też w innych częściach organizmu. Większość tych mikroorganizmów pomaga nam trawić pokarm, chroni przed chorobami, a nawet wpływa na nastrój!
Rodzaje organizmów w mikrobiocie zdrowego człowieka
Bakterie – to najliczniejsza grupa w naszym mikrobiomie. W jelitach zdrowej osoby dominują głównie bakterie z grup Firmicutes i Bacteroidetes, które pomagają w trawieniu błonnika i produkcji witamin. Inne ważne bakterie to np. Lactobacillus (znany z jogurtów probiotycznych), Bifidobacterium (wspierający odporność) czy Escherichia coli (która w odpowiednich ilościach jest pożyteczna, choć niektóre jej szczepy mogą szkodzić).
Archeony – to mikroby podobne do bakterii, ale o zupełnie innej budowie i zawartości genów. W jelitach często występuje Methanobrevibacter, który pomaga rozkładać resztki pokarmowe i wpływa na produkcję gazów jelitowych.
Grzyby – choć kojarzą się głównie z infekcjami, niektóre gatunki grzybów (np. drożdżaki Candida) są naturalną częścią mikrobioty. Dopiero gdy ich liczebność wymknie się spod kontroli (np. po antybiotykoterapii), mogą powodować problemy.
Wirusy – w mikrobiocie najczęściej występują bakteriofagi, czyli wirusy atakujące bakterie. Działają jak naturalni regulatorzy – eliminują nadmiar niektórych bakterii, utrzymując równowagę w jelitach.
Pierwotniaki i mikroskopijne eukarionty – to jednokomórkowe organizmy, które czasowo bytują w naszym ciele. Niektóre są neutralne, inne (np. pasożytnicze pierwotniaki) mogą wywoływać choroby, jeśli układ odpornościowy nie działa prawidłowo. Przykładem są Blastocystis spp czy też niepatogenne Entamoeba spp., np. Entamoeba coli.
Ilość mikrobioty i jej materiał genetyczny
W naszym ciele żyje około 39 bilionów komórek drobnoustrojów – to mniej więcej tyle samo, ile mamy własnych komórek! Co więcej, mikrobiota ma 150 razy więcej genów niż człowiek. Te geny pomagają nam np. trawić pokarmy, których sami nie potrafimy rozłożyć, czy produkować witaminy z grupy B i K.
Mikrobiota zdrowych i chorych osób
U zdrowego człowieka w jelitach bytuje 800–1000 różnych gatunków bakterii, które współpracują ze sobą jak dobrze zorganizowane miasto.
Na podstawie: Liang, D., Leung, R.KK., Guan, W. et al. Involvement of gut microbiome in human health and disease: brief overview, knowledge gaps and research opportunities. Gut Pathog 10, 3 (2018). https://doi.org/10.1186/s13099-018-0230-4
Lloyd-Price, J., Abu-Ali, G. & Huttenhower, C. The healthy human microbiome. Genome Med 8, 51 (2016). https://doi.org/10.1186/s13073-016-0307-y
Al Bander Z, Nitert MD, Mousa A, Naderpoor N. The Gut Microbiota and Inflammation: An Overview. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2020; 17(20):7618. https://doi.org/10.3390/ijerph17207618
Yang, K., Li, G., Li, Q. et al. Distribution of gut microbiota across intestinal segments and their impact on human physiological and pathological processes. Cell Biosci 15, 47 (2025). https://doi.org/10.1186/s13578-025-01385-y
W edycji tekstu wspomagano się narzędziami opartymi na AI z modelami językowymi Copilot i DeepSeek.
Autor doniesienia: Prof. dr hab. n. med. Przemysław Guzik, Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej, Uniwersyteckie Centrum Badań Sportowo-Medycznych, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu.