lek. Tomasz Urbaniak
Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytecki Szpital Kliniczny, ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań
Kamica nerkowa polega na powstawaniu kamieni w nerkach lub drogach moczowych, co może prowadzić do zastoju moczu i zakażenia. Choroba dotyka około 10% populacji i jej częstość rośnie. Czynniki, które przyczyniają się do jej powstawania to między innymi dieta bogata w szczawiany (związki chemiczne zawarte na przykład w szpinaku, burakach, rabarbarze), gorący i suchy klimat sprzyjający odwodnieniu i infekcje dróg moczowych. Objawy obejmują silny ból (kolka nerkowa), gorączkę, krwiomocz, tj. obecność krwi w moczu, i oraz częstomocz, czyli częste oddawanie moczu.
Diagnostyka opiera się na ultrasonografii (USG) i tomografii komputerowej (TK). Leczenie zależy od wielkości i liczby kamieni, może obejmować leki przeciwbólowe, leki rozkurczowe oraz metody inwazyjne, takie jak litotrypsja czy operacyjne usunięcie kamieni.
Dieta ketogeniczna polega na znacznym ograniczeniu spożycia węglowodanów (poniżej 50 g/dzień) i zwiększeniu spożycia tłuszczów. Główne źródła żywności to mięso, drób, ryby, nasiona, orzechy, oleje oraz pełnotłusty nabiał. Osoby stosujące tą dietę unikają produktów zbożowych, słodzików, owoców oraz warzyw bogatych w skrobię i cukry.
W wyniku ograniczenia węglowodanów, organizm produkuje ketony jako główne źródło energii, szczególnie dla mózgu. Proces ten jest podobny do stanu głodówki, jednak dieta ketogeniczna dostarcza odpowiedniej ilości kalorii i białka. W medycynie stosuje się czasami tą dietę w leczeniu padaczki lekoopornej. Przy tej okazji odnotowano liczne przypadki wystąpienia kamicy nerkowej u pacjentów, zwłaszcza dzieci, ją stosujących. W tej grupie częstość występowania kamicy nerkowej może sięgać nawet 17%
Mechanizm zwiększonego ryzyka kamicy nerkowej w diecie ketogenicznej wynika z kilku czynników. Po pierwsze, dieta ta prowadzi do zmniejszonego pH moczu, co sprzyja wytrącaniu się kamieni. Ponadto spożycie wysokobiałkowych produktów, może prowadzić do podwyższonego stężenia kwasu moczowego, również sprzyjającego powstawaniu kamieni.
Więcej informacji w artykule:
Żychowska, G., Sowa, F., Dederko, M., Drapała, J., Szewczyk, W., Gomułka, K. (2024). Ketogenic diet and the risk of kidney stones. Med Srod., 27(2), 72-76. https://doi.org/10.26444/ms/187981