lek. Tomasz Urbaniak
Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytecki Szpital Kliniczny, ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań
Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną otępienia u osób starszych, stanowiącą między 30 a 70% wszystkich przypadków chorób otępiennych. Charakteryzuje się postępującymi zaburzeniami, w tym utratą pamięci, trudnościami językowymi oraz problemami z wykonaniem prostych czynności. Obecnie na świecie żyje około 50 milionów osób z tą chorobą. Z uwagi na rosnącą średnią długość życia, prognozuje się, że częstość występowania tego schorzenia będzie nadal wzrastać.
Komunikacja między mózgiem a jelitem, nazywana osią jelito-mózg, odbywa się głównie za pośrednictwem nerwu błędnego. Istotną rolę w komunikacji mózg-jelito odgrywa również mikroflora jelitowa, czyli mikroorganizmy zamieszkujące jelito. Ta dwukierunkowa komunikacja jest kluczowa nie tylko dla procesów trawiennych, ale także dla utrzymania homeostazy organizmu.
Mikroflora jelitowa składa się z różnorodnych mikroorganizmów, w tym bakterii, grzybów, pasożytów i wirusów. Kolonizacja jelita jest zróżnicowana w zależności od jego odcinka oraz panujących w nim warunków środowiskowych.
Dysbioza jelitowa, czyli zaburzenie równowagi mikroflory jelitowej, może mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Dawniej głównie kojarzona z chorobami układu pokarmowego, dzisiaj dysbioza jest badana również pod kątem jej potencjalnego wpływu na rozwój innych schorzeń, w tym choroby Alzheimera. Badania wskazują na to, że u pacjentów z zaawansowanymi zaburzeniami funkcji poznawczych obserwuje się zaburzenia proporcji między poszczególnymi rodzajami organizmów zamieszkującymi jelita. Istnieją hipotezy sugerujące, że nieprawidłowości w mikroflorze jelitowej mogą przyczyniać się do rozwoju stanów zapalnych w tkance nerwowej mózgu.
Badania pośmiertne tkanki nerwowej osób chorych na chorobę Alzheimera wskazują na zwiększoną obecność związków, będących elementem bakterii, takich jak Escherichia coli i Bacteroides fragilis. Hipoteza zakłada, że związki te mogą przyczyniać się do reakcji zapalnych w mózgu. Dodatkowo, produkty przemiany materii bakterii, mogą przekraczać barierę krew-mózg, co dodatkowo może prowadzić do procesów neurodegeneracyjnych.
Wykazano, że charakterystyczne cechy dysbiozy mogą być obecne przed pojawieniem się objawów choroby Alzheimera, co sugeruje, że badanie mikrobiomu jelitowego może być markerem wczesnej diagnostyki. Te odkrycia mogą prowadzić do nowych metod diagnozowania oraz leczenia tej choroby w przyszłości.
Więcej informacji w artykule:
Wojtania, M. A., Majewska, E. M., Duda, W. (2024). Znaczenie mikrobiomu jelitowego w chorobie Alzheimera. Med Srod., 27(2), 60-65. https://doi.org/10.26444/ms/188315