Ranny ptaszek czy nocna sowa – czy rytm dobowy ma wpływ na funkcje poznawcze?

lek. Tomasz Urbaniak
Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytecki Szpital Kliniczny, ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań

Osoby aktywne wieczorem osiągają lepsze wyniki w testach poznawczych niż osoby aktywne rano. Dr Raha West z Imperial College London podkreśliła, że chociaż ogólny trend wskazuje na lepsze funkcjonowanie poznawcze osób późno chodzących spać, to nie oznacza, że wszyscy poranni ludzie mają gorsze wyniki. Badanie opublikowane w BMJ Public Health analizowało dane od 26 820 dorosłych z bazy UK Biobank w wieku 53-86 lat.

Najlepsze dla funkcji poznawczych jest spanie od 7 do 9 godzin na dobę, podczas gdy mniej niż 7 godzin lub więcej niż 9 godzin snu negatywnie wpływało na funkcjonowanie mózgu. Analizowano również preferencje czasowe uczestników (chronotyp), gdzie osoby preferujące aktywność wieczorną osiągały lepsze wyniki w testach poznawczych niż te preferujące aktywność poranną.

Jednak badanie miało swoje ograniczenia – badacze polegali na samodzielnie zgłaszanych danych dotyczących snu uczestników. Nie uwzględniono również takich czynników jak poziom wykształcenia, depresja czy izolacja społeczna, które mogą wpływać na wyniki poznawcze i wzorce snu.

Roi Cohen Kadosh z Uniwersytetu w Surrey ostrzegł, że istnieje wiele potencjalnych przyczyn tych korelacji i badanie nie dostarcza dowodów na to, że zmiana wzorców snu przyniesie korzyści. Jessica Chelekis z Brunel University London podkreśliła, że stereotyp, iż osoby wstające wcześnie są bardziej produktywne, nie znajduje potwierdzenia w nauce. Wszyscy powinni dążyć do dobrej jakości snu i pracować w godzinach, kiedy są najbardziej efektywni.

Więcej w artykule:

West R, Wong RTC, Park J-E, et al. Sleep duration, chronotype, health and lifestyle factors affect cognition: a UK Biobank cross-sectional study. BMJ Public Health 2024;2:e001000. doi:10.1136/ bmjph-2024-001000