Endometrioza – co to jest?

Lek. Marta Lubarska
Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytecki Szpital Kliniczny, ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań

Endometrioza jest przewlekłą chorobą polegającą na obecności tkanki endometrium poza jamą macicy. Endomerium jest tkanką wyściełającą jamę macicy od wewnątrz. Głównymi objawami klinicznymi choroby są przewlekły ból miednicy i zaburzenia płodności. Najczęstszą lokalizacją są jajniki, kolejne to więzadła w okolicach macicy, jednak zdarzają się również ogniska w innych narządach takich jak płuco czy jelita. Nie ustalono przyczyny endometriozy, istnieje zaś kilka teorii odnośnie jej powstawania.

• Teoria metaplastyczna: Zgodnie z tą hipotezą nabłonek otrzewnej ściennej może różnicować się w tkankę endometrium, prawdopodobnie pod wpływem cytokin i czynników wzrostu ze zrębu endometrium.
• Teoria przerzutów limfatycznych i naczyniowych: Inna teoria sugeruje, że tkanka endometrium może naciekać układ limfatyczny i naczyniowy, umożliwiając jej przeniesienie do odległych miejsc, takich jak mózg, opłucna lub przestrzeń zaotrzewnowa.
• Teoria komórek macierzystych Coraz więcej dowodów potwierdza udział komórek macierzystych endometrium w rozwoju endometriozy. Te komórki macierzyste mogą przyczyniać się do rozwoju endometriozy poprzez wsteczne wydalanie do jamy miednicy podczas krwawienia z macicy u noworodków lub menstruacji po pierwszej miesiączce.

Określenie cech epidemiologicznych endometriozy może być trudne, ponieważ wiele kobiet pozostaje bezobjawowych i niezdiagnozowanych. Dokładna częstość występowania nie jest określona ze względu na konieczność wykonania badania laparoskopowego w celu ostatecznego rozpoznania. Prawdopodobnie endometrioza dotyka około 10–15% kobiet w wieku rozrodczym. Częstość występowania wzrasta do 70% u kobiet z przewlekłym bólem miednicy. Niedawne badanie przeprowadzone w USA wykazało, że u 11,2% kobiet w wieku od 18 do 45 lat hospitalizowanych z przyczyn moczowo-płciowych zdiagnozowano endometriozę.

Endometrioza objawia się na różne sposoby, a objawy mogą się znacznie różnić u poszczególnych osób. Typowe objawy obejmują ból miednicy szczególnie podczas menstruacji, bolesne miesiączkowanie, ból podczas stosunku płciowego, niepłodność, a nawet objawy ze strony przewodu pokarmowego (endometrioza jelit może powodować biegunkę, zaparcie, ból brzucha lub wzdęcia, imitując inne schorzenia żołądkowo-jelitowe).

Leczenie endometriozy obejmuje wiele ścieżek, a każda pacjentka powinna indywidualnie ustalić plan leczenia z ginekologiem w zależności od wielu czynników.

• Niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen lub naproksen, są powszechnie stosowane w leczeniu bólu związanego z endometriozą. Zmniejszają stany zapalne i zapewniają ulgę w objawach.
• Środki antykoncepcyjne, progestageny. Łagodzą ból oraz regulują cykle menstruacyjne.
• To złoty standard w leczeniu endometriozy. Interwencja chirurgiczna polega na wycięciu ognisk endometriozy co spowalnia ich dalsze szerzenie się na narządy i zmniejsza objawy choroby.

Artykuł napisano na podstawie:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK567777/