Lek. Michał Pytka
Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Chorób Wewnętrznych,
Uniwersytecki Szpital Kliniczny, ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań
Witamina D odgrywa kluczową rolę w naszym zdrowiu, wpływając na wiele procesów biologicznych, w tym na wchłanianie wapnia i zdrowie kości. W ostatnich latach temat suplementacji witaminy D stał się szczególnie istotny, zwłaszcza w kontekście jej różnych form: cholekalcyferolu, ergokalcyferolu, kalcydiolu i kalcytriolu. W artykule przeglądowym autorstwa Reinholda Vietha, opublikowanym w European Journal of Clinical Nutrition, podkreślono, że cholekalcyferol (witamina D3) jest jedyną formą witaminy D, którą należy rozważać w kontekście suplementacji i fortyfikacji żywności (czyli dodawaniu składników odżywczych do wybranych produktów powszechnego spożycia).
Cholekalcyferol jest naturalnie występującą formą witaminy D, która jest syntetyzowana w skórze pod wpływem promieni słonecznych. Jest to forma, która najlepiej wspiera nasze zdrowie, ponieważ jest stabilna i dobrze przyswajalna przez organizm. W przeciwieństwie do niej, ergokalcyferol (witamina D2) jest głównie syntetyzowany i mniej stabilny, co sprawia, że jego skuteczność w podnoszeniu poziomu witaminy D w organizmie jest niższa. Badania wykazały, że ergokalcyferol nie tylko jest mniej skuteczny, ale także bardziej podatny na rozkład podczas przechowywania i gotowania.
Kalcydiol, znany również jako 25-hydroksywitamina D, jest formą witaminy D, która krąży we krwi i jest uważana za wskaźnik ilości witaminy D w organizmie. Z kolei kalcytriol (1,25-dihydroksywitaminy D) jest aktywną formą tej witaminy, która staje się hormonem, który reguluje metabolizm wapnia. Jednak, ani kalcydiol, ani kalcytriol nie powinny być stosowane jako suplementy diety, ponieważ nie spełniają kryteriów bycia witaminą. Kalcydiol jest metabolitem, a kalcytriol jest hormonem, a nie składnikiem odżywczym. Ponadto, kalcytriol, który jest stosowany jako lek w pewnych schorzeniach, szczególnie w chorobach, w których zaburzony jest metabolizm witaminy D, nie jest zalecany w suplementacji dla ogółu społeczeństwa ze względu na ryzyko hiperkalcemii, potrzebę precyzyjnego dawkowania.
W kontekście suplementacji, Vieth zaleca, aby cholekalcyferol był jedyną formą witaminy D, którą należy stosować. Jego stabilność sprawia, że jest idealny do fortifikacji żywności, na przykład w pieczywie czy serach. Badania wykazały, że cholekalcyferol zachowuje swoje właściwości nawet po obróbce termicznej, co czyni go odpowiednim wyborem dla osób, które chcą zwiększyć swoje spożycie witaminy D.
Warto również zauważyć, że w wielu krajach, w tym w Polsce, zaleca się suplementację witaminy D, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy dostęp do naturalnego światła słonecznego jest ograniczony. Osoby starsze, kobiety w ciąży oraz osoby z ograniczoną ekspozycją na słońce powinny szczególnie zwrócić uwagę na odpowiednią podaż tej witaminy.
Podsumowując, cholekalcyferol jest najskuteczniejszą i najbezpieczniejszą formą witaminy D do suplementacji. W obliczu rosnącej liczby badań potwierdzających jego korzyści zdrowotne, warto, promować suplementację tej formy witaminy D wśród pacjentów, aby wspierać ich zdrowie i zapobiegać niedoborom.
Więcej w artykule:
Vieth R. Vitamin D supplementation: cholecalciferol, calcifediol, and calcitriol. Eur J Clin Nutr. 2020 Nov;74(11):1493-1497. doi: 10.1038/s41430-020-0697-1. Epub 2020 Jul 23. PMID: 32704098.