Lek. Michał Pytka
Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Chorób Wewnętrznych,
Uniwersytecki Szpital Kliniczny, ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań
Aktywność fizyczna odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia, a jej wpływ na układ sercowo-naczyniowy jest nie do przecenienia. Zgodnie z najnowszymi badaniami, regularne uprawianie sportu prowadzi do licznych korzystnych zmian w funkcjonowaniu serca i naczyń krwionośnych, co może znacząco wpłynąć na jakość życia oraz długość trwania zdrowia.
Jednym z najważniejszych efektów regularnej aktywności fizycznej jest obniżenie spoczynkowego tętna. U sportowców, którzy regularnie trenują, tętno spoczynkowe może wynosić zaledwie 40-60 uderzeń na minutę, podczas gdy w populacji ogólnej oscyluje ono w granicach 70-80 uderzeń. Taki spadek tętna jest wynikiem lepszej wydolności serca, które staje się bardziej efektywne w pompowaniu krwi.
Kolejnym istotnym zjawiskiem jest hipertrofia mięśnia sercowego, czyli powiększenie serca. U sportowców, zwłaszcza tych uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe, objętość serca może wzrosnąć o 20-30%. To zjawisko jest naturalną odpowiedzią organizmu na zwiększone zapotrzebowanie na tlen podczas intensywnego wysiłku fizycznego. Większe serce oznacza lepszą wydolność i zdolność do transportu krwi, co jest kluczowe w sportach wytrzymałościowych.
Zmiany w elektrokardiogramie (EKG) są kolejnym aspektem, który warto podkreślić. U około 30-50% wytrenowanych sportowców występują fizjologiczne zmiany w EKG, które mogą być mylone z patologiami serca. Dlatego tak ważne jest, aby lekarze i trenerzy byli świadomi, że te zmiany mogą być normalnym zjawiskiem u osób intensywnie trenujących.
Regularne ćwiczenia mają również znaczący wpływ na ciśnienie krwi. Badania pokazują, że osoby aktywne fizycznie mogą doświadczyć obniżenia ciśnienia krwi o 5-10 mmHg, co znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. To zjawisko jest szczególnie istotne w kontekście rosnącej liczby przypadków nadciśnienia tętniczego w społeczeństwie.
Wreszcie, warto zwrócić uwagę na wzrost wydolności tlenowej (VO2max), który jest kluczowym wskaźnikiem kondycji fizycznej. U sportowców intensywnie trenujących VO2max może wzrosnąć od 15% do 30%, co przekłada się na lepszą wydolność organizmu i zdolność do wykonywania długotrwałego wysiłku.
Podsumowując, regularna aktywność fizyczna przynosi szereg korzyści dla układu sercowo-naczyniowego. Zmiany takie jak obniżenie tętna, hipertrofia serca, fizjologiczne zmiany w EKG, obniżenie ciśnienia krwi oraz wzrost wydolności tlenowej są dowodem na to, że sport to nie tylko pasja, ale przede wszystkim klucz do zdrowego i długiego życia. Zachęcamy wszystkich do aktywności fizycznej, która przynosi korzyści nie tylko dla ciała, ale i dla umysłu.
Więcej w artykule:
Štursová P, Budinská X, Nováková Z, Dobšák P, Babula P. Sports activities and cardiovascular system change. Physiol Res. 2023 Dec 29;72(S5):S429-S444. doi: 10.33549/physiolres.935238. PMID: 38165749; PMCID: PMC10861254.