Długość życia a rodzaj spożywanego tłuszczu - wyniki ponad 20-letniego badania

Prof. dr hab. n. med. Przemysław Guzik,
Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej,
Uniwersyteckie Centrum Badań Sportowo-Medycznych,
Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

Tłuszcze są ważną częścią diety każdego człowieka, wpływają na zdrowie w dłuższej perspektywie i pełnią różne funkcje w naszym organizmie. Są źródłem energii, wchodzą w skład błon komórkowych, biorą udział w wielu procesach biologicznych i pomagają we wchłanianiu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).

Tłuszcze składają się z trójglicerydów i różnych kwasów tłuszczowych. Występują zarówno w roślinach, jak i u zwierząt. Ogólnie dzieli się je na nasycone i nienasycone. Tłuszcze roślinne mają więcej nienasyconych kwasów tłuszczowych, a zwierzęce więcej nasyconych. Warto pamiętać, że tłuszcze nasycone występują także w pokarmach roślinnych, a nienasycone w zwierzęcych.

Badanie National Institutes of Health–AARP Diet and Health Study

W ramach prospektywnego, wieloletniego badania w USA ponad 400 000 osób w latach 1995-2019. Oceniano związek ilości i pochodzenia tłuszczu (roślinne vs. zwierzęce) ze śmiertelnością całkowitą i z chorób sercowo-naczyniowych (CVD) w okresie do 24 lat obserwacji. Na początku badania uczestnicy dostarczyli szczegółowe informacje na temat swojej diety, korzystając z walidowanego kwestionariusza częstotliwości spożycia żywności.

Najważniejsze obserwacje

Tłuszcze roślinne:

• Najwyższe spożycie tłuszczów roślinnych, zwłaszcza z ziaren i olejów roślinnych, było powiązane z niższym ryzykiem śmierci z jakiejkolwiek przyczyny oraz z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Osoby spożywające najwięcej tłuszczów roślinnych miały o 9% do 14% niższe ryzyko śmierci z jakiejkolwiek przyczyny i o 14% do 15% niższe ryzyko śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych w porównaniu do osób spożywających najmniej.

Tłuszcze zwierzęce:

• Wyższe spożycie tłuszczów zwierzęcych, szczególnie z nabiału i jaj, było powiązane z wyższym ryzykiem śmierci z jakiejkolwiek przyczyny oraz z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Osoby spożywające najwięcej tłuszczów zwierzęcych miały o 16% wyższe ryzyko śmierci z jakiejkolwiek przyczyny i o 14% wyższe ryzyko śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych w porównaniu do osób spożywających najmniej.

Zastąpienie nadmiernego spożycia tłuszczów zwierzęcych tłuszczami roślinnymi, nawet w niewielkiej ilości (5% energii), mogłoby znacząco zmniejszyć ryzyko śmierci. Ta zamiana była powiązana z 4% do 24% redukcją ogólnej śmiertelności i 5% do 30% redukcją śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych.

Komentarz:

Takie wyniki dotyczyły osób, które spożywały najwięcej tłuszczu danego rodzaju i były porównywane z osobami spożywającymi najmniej. W przypadku spożywania przeciętnych ilości obu rodzajów tłuszczów nie stwierdzono szkodliwego działania tłuszczów zwierzęcych ani ochronnego działania tłuszczów roślinnych.

Wniosek:

• Badanie sugeruje, że spożywanie większej ilości tłuszczów roślinnych, zwłaszcza z ziaren i olejów roślinnych, może obniżyć ryzyko śmierci z jakiejkolwiek przyczyny oraz z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Z kolei dieta bogata w tłuszcze zwierzęce, w tym z nabiału i jaj, może zwiększać ryzyko śmierci z tych przyczyn. Każda dieta powinna zawierać pewną ilość tłuszczów nasyconych i nienasyconych, aby zapewnić organizmowi niezbędne składniki odżywcze.

Powyższy tekst został opracowany na podstawie: “Zhao B, Gan L, Graubard BI, et al. Plant and Animal Fat Intake and Overall and Cardiovascular Disease Mortality. JAMA Intern Med. Published online August 12, 2024. doi:10.1001/jamainternmed.2024.3799”

W edycji tekstu wspomagano się narzędziami opartymi AI z modelami językowymi Gemini i Copilot